Phẩm màu thực phẩm từ lâu đã được sử dụng trong chế biến thực phẩm hàng ngày cũng như được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm. Nhờ có các loại phẩm màu thực phẩm mà món ăn có màu sắc đẹp mắt hơn, biến những món ăn có màu sắc đơn điệu trở nên đẹp mắt hơn, phong phú hơn. Tuy nhiên ngày nay, con người đang lo ngại về những ảnh hưởng của phẩm màu thực phẩm tới sức khỏe con người bởi những loại phẩm màu được sử dụng trong các nhà máy chế biến thực phẩm lại có chứa nhiều thành phần hóa học độc hại.

Bài viết này chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu những kiến thức cần thiết về phẩm màu thực phẩm để có thể sử dụng đúng cách cũng như lựa chọn những sản phẩm chế biến sẵn chứa phẩm màu không gây độc hại.

1. Có bao nhiêu loại phẩm màu thực phẩm?

Phẩm màu thực phẩm là một trong nhiều chất phụ gia được sử dụng rộng rãi trong chế biến thực phẩm. Chúng là một nhóm các chất có màu tự nhiên hoặc nhân tạo, có tác dụng cải thiện hoặc biến đổi màu sắc vốn có của thực phẩm, giúp cho thực phẩm có vẻ ngoài đẹp mắt hơn, hấp dẫn hơn.

Phẩm màu thực phẩm gồm có hai loại chính là phẩm màu tự nhiên và phẩm màu nhân tạo.

– Phẩm màu tự nhiên được chiết xuất từ các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên. Như dùng bột nghệ để tạo màu vàng cho món xôi, thịt nướng, dùng gấc, lá dứa để tạo màu đỏ, màu xanh cho các món bánh cổ truyền dân tộc…Loại phẩm màu tự nhiên này vì có độ bền không cao nên phải sử dụng với một lượng lớn thì mới đạt hiệu quả. Chính vì vậy mà chúng chỉ dùng cho chế biến thực phẩm trong gia đình, còn nếu sử dụng trong chế biến thực phẩm công nghiệp thì sẽ rất tốn kém, làm giá thành của sản phẩm tăng cao.

– Phẩm màu nhân tạo có rất nhiều loại, màu sắc đa dạng, phong phú, dễ mua và dễ dàng sử dụng. Chúng được tạo ra bằng các phản ứng tổng hợp hóa học. Loại phẩm màu này thường có độ bền cao, chỉ cần một lượng nhỏ hơn rất nhiều so với phẩm màu tự nhiên là có thể biến đổi màu sắc của thực phẩm như ý muốn. Các loại phẩm màu nhân tạo thường phải có những tỷ lệ sử dụng quy định và được Bộ y tế cấp giấy chứng nhận an toàn thì mới được phép dùng trong thực phẩm. Nếu sử dụng một cách bừa bãi, không đúng liều lượng, không đúng chủng loại sẽ gây ra các ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe con người như ngộ độc thức ăn, dị ứng, mẩn ngứa, nghiêm trọng hơn là chúng sẽ tích tụ lại trong cơ thể và gây ung thư…

2. Những loại phẩm màu nào được phép sử dụng:

Chỉ những loại phẩm màu có hàm lượng chất độc hại ở mức cho phép, dễ thải ra ngoài khi được hấp thụ vào cơ thể, không bị biến chất, không bị phân hủy, không gây ra các phản ứng hóa học trong quá trình chế biến mới được dùng trong thực phẩm.

Quan trọng hơn những phẩm màu này phải được trải qua một quá trình nghiên cứu nghiêm ngặt, khảo sát về độc tính và độ bền thì mới được đưa vào sử dụng.

Ở Việt Nam hiện nay, Bộ y tế đã cấp phép và đưa vào sử dụng 21 loại phẩm màu thực phẩm, trong đó có 11 phẩm màu tự nhiên và 10 phẩm màu nhân tạo. Mặc dù được công nhận là an toàn cho người sử dụng nhưng tất cả các loại phẩm màu này chỉ nên sử dụng với một liều lượng thích hợp chứ không nên lạm dụng quá nhiều. Bởi ngoài tác dụng làm món ăn thêm đẹp mắt, hấp dẫn chứ không hề làm tăng giá trị dinh dưỡng cho thức ăn. Ngoài ra, nên sử dụng phẩm màu tự nhiên thay cho phẩm màu nhân tạo để giảm thiểu tối đa những tác hại không mong muốn cho cơ thể.

3. Cơ thể sẽ ra sao nếu ăn phải phẩm màu thực phẩm độc hại?

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, việc sử dụng các loại phẩm màu thực phẩm không nằm trong danh mục cho phép của bộ y tế hoặc được phép nhưng lại sử dụng quá liều lượng có thể gây ra những ảnh hưởng tức thời như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, mẩn ngứa hoặc dẫn tới khả năng ngộ độc thức ăn cấp tính, có thể tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.

Nếu cơ thể hấp thụ một lượng ít các hóa chất độc hại trong phẩm màu, tuy những tác hại không biểu hiện ngay ra ngoài cơ thể mà chúng sẽ tích tụ lại và gây ra bệnh ung thư, biến đổi gen trong cơ thể.

Những trường hợp bị ngộ độc cấp tính do phẩm màu thực phẩm tuy không nhiều nhưng số người bị nhiễm độc phẩm màu thì không thể thống kê hết.

Các loại thức ăn chế biến sẵn, được đóng gói và bảo quản đa phần đều chứa phẩm màu thực phẩm. Bánh kẹo, nước ngọt, đồ hộp,…tất cả đều sử dụng phẩm màu để làm chúng hấp dẫn hơn, bắt mắt hơn. Bạn có thể dễ dàng biết được loại phẩm màu nào có trong sản phẩm này bằng cách đọc các thông tin trên nhãn mác của chúng. Dù không thể biết chắc rằng những thông tin này có hoàn toàn chính xác, loại phẩm màu sử dụng trong sản phẩm là an toàn cho người tiêu dùng nhưng cách tốt nhất là không nên chọn mua những sản phẩm có màu sắc quá lòe loẹt, không tự nhiên. Đặc biệt là các sản phẩm bánh truyền thống khi mua sẵn tại các cửa hàng siêu thị như su sê, bánh cốm thường có màu sắc rất bắt mắt.

Với những thông tin bổ ích trên, hy vọng các bạn sẽ có những cái nhìn đúng đắn về công dụng, tác hại cũng như chọn thực phẩm có sử dụng phẩm màu tốt cho sức khỏe.